amakuru-banneri

amakuru

Injangwe yawe iraguseka?

amakuru1

Nkuko nyir'inyamanswa wese azabimenya, utezimbere amarangamutima atandukanye hamwe ninyamanswa yawe yo guhitamo.Uraganira nimbwa, ongera ugaragaze na hamster ubwire amabanga yawe ya parakeet utazigera ubwira undi.Kandi, mugihe igice cyawe gikeka ko ibikorwa byose bishobora kuba bidafite ishingiro rwose, ikindi gice cyawe cyizeye rwihishwa ko hari ukuntu amatungo yawe akunda yumva.

Ariko inyamaswa zumva iki, kandi zingana iki?Kurugero, uzi ko inyamaswa ishoboye kwishimira umunezero, ariko se bafite urwenya?Urukundo rwawe rwuzuye-bundle rushobora kumva urwenya cyangwa guhagarika guffaw mugihe utaye ikintu kiremereye kumano?Imbwa cyangwa injangwe cyangwa inyamaswa iyo ari yo yose irasetsa nkuko duseka?Kuki duseka?Impamvu abantu bakuze baseka nikintu cyamayobera.Umuntu wese kwisi, tutitaye kumvugo bavuga, arabikora kandi twese turabikora tutabizi.Gusa irabyimbye kuva imbere muri twe kandi ntidushobora gufasha ko bibaho.Biranduye, mbonezamubano nibintu dutezimbere mbere yo kuvuga.Byatekerejweho ko ibaho kugirango itange ikintu gihuza abantu, mugihe ikindi gitekerezo kivuga ko cyatangiye nkijwi ryo kuburira kugirango ryerekane ibidahuye, nkibigaragara gitunguranye cyingwe yinyo.Rero, mugihe tutazi impamvu tubikora, tuzi ko tubikora.Ariko inyamaswa zirasetsa, kandi niba atari zo, kubera iki?

Inkende zifite imisaya Birumvikana ko arizo mibanire yacu ya hafi yinyamanswa, chimpanzees, ingagi, bonobos na orang-utans kwijwi ryijwi mugihe cyo kwiruka mumikino cyangwa mugihe barimo guterwa.Aya majwi ahanini asa na panting, ariko igishimishije ni uko inguge zifitanye isano rya bugufi natwe, nka chimps, zerekana amajwi byoroshye kumenyekana no gusetsa abantu kuruta ubwoko bwa kure nka orang-utan, urusaku rwiza rutangaje rusa n'urwacu.

amakuru2

Kuba aya majwi asohoka mugihe cyo gukangura nko gutontoma byerekana ko ibitwenge byahindutse mbere yimvugo iyo ari yo yose.Biravugwa ko Koko, ingagi izwi cyane yakoresheje ururimi rw'amarenga, yigeze guhambira inkweto z'umuzamu we hanyuma asinya 'kwirukana' yerekana, bishoboka, ubushobozi bwo gusetsa.

Ibikona bikona Ariko tuvuge iki ku ishami ritandukanye rwose nisi yinyamaswa nkinyoni?Mubyukuri abigana bake bafite ubwenge biyita inyoni nkinyoni za mynah na cockatoos bagaragaye bigana ibitwenge ndetse nudusimba tumwe na tumwe twamenyekanye no gutereta izindi nyamaswa, hamwe n’amakuru avuga ko inyoni imwe ivuza amafirimbi kandi ikitiranya imbwa y’umuryango, kugira ngo yishimishe.Ibikona nizindi corvide bizwiho gukoresha ibikoresho kugirango bamenye ibiryo ndetse bikurura umurizo winyamaswa.Byatekerezwaga ko ibyo byari ukurangaza gusa mugihe bibye ibiryo, ariko ubu byaragaragaye mugihe nta biryo bihari, byerekana ko inyoni yabikoze kwishimisha gusa.Birashoboka rero ko inyoni zimwe zifite urwenya, ndetse zishobora no guseka, ariko ntiturabasha kubimenya.

amakuru3

Byendagusetsa Ibikoko Ibindi biremwa nabyo bizwiho gusetsa, nk'imbeba, 'zijujuta' iyo zinyeganyeza ahantu horoheje nko kuryama kw'ijosi.Dolphine isa nkaho isohora amajwi yibyishimo mugihe barimo gukina-gukina, kugirango berekane ko imyitwarire idahungabanya abari hafi yabo, mugihe inzovu zikunze kuvuza impanda mugihe zikora ibikorwa byo gukina.Ariko ntibishoboka rwose kwemeza niba iyi myitwarire igereranywa no gusetsa k'umuntu cyangwa urusaku inyamaswa ikunda gukora mugihe runaka.

amakuru4

Amatungo yanga Noneho bite byamatungo murugo rwacu?Bashoboye kuduseka?Hariho ibimenyetso byerekana ko imbwa zagize ubwoko bwo gusetsa mugihe zirimo kwinezeza zisa nipantaro ihumeka itandukanijwe muburyo bwa sonic hamwe na pantaro isanzwe ikoreshwa mugucunga ubushyuhe.Ku rundi ruhande, injangwe zatekerezaga ko zahindutse kugira ngo zitagaragaza amarangamutima na gato nk'ikintu cyo kubaho mu gasozi.Biragaragara ko guswera bishobora kwerekana ko injangwe irimo, ariko purrs na mews birashobora no gukoreshwa kugirango werekane ibindi bintu byinshi.

Injangwe nazo zisa nkizishimira kwishora mu myitwarire itandukanye mibi, ariko ibi birashobora kuba kugerageza gukurura abantu aho kwerekana uruhande rwabo rusetsa.Kandi rero, kubijyanye na siyanse, bisa nkaho injangwe zidashobora guseka kandi ushobora guhumurizwa no kumenya ko injangwe yawe itaguseka.Nubwo, niba barigeze kubona ubushobozi bwo kubikora, turakeka ko bazabikora.

Iyi ngingo iva mu makuru ya BBC.


Igihe cyo kohereza: Ukwakira-19-2022